Αγία Ελένη

Τα πρώτα κομμάτια του Τιμίου Σταυρού εμφανίστηκαν τον 4ο αιώνα. Τα βρήκε κατά την παράδοση η Αγία Ελένη, μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, στον Γολγοθά. Ωστόσο, γρήγορα τα κομμάτια του σταυρού έγιναν τόσο πολλά ώστε ο φιλόσοφος Ερασμος είπε κάποτε ότι μάλλον ο Ιησούς σταυρώθηκε σε ολόκληρο δάσος κι όχι στο ξύλο ενός δέντρου που έγινε σταυρός. Σήμερα λέγεται πως αυθεντικά κομμάτια του σταυρού υπάρχουν σε ναούς στη Ρώμη, το Παρίσι και την Ισπανία.
Η Αγία Ελένη βρήκε επίσης τα τέσσερα καρφιά που είχαν χρρησιμοποιηθεί στη Σταύρωση. Και αυτά, όμως, ως εκ θαύματος φαίνεται πως πολλαπλασιάστηκαν. Κατά την παράδοση, δύο από τα καρφιά τοποθετήθηκαν στην περικεφαλαία του Μεγάλου Κωνσταντίνου και τα άλλα δύο ρίχτηκαν στην Αδριατική για να ηρεμήσει η φουρτούνα στη θάλασσα. Σήμερα υπάρχουν περίπου τριάντα καρφιά, που θεωρείται πως ήταν αυτά της Σταύρωσης.